Nieruchomości powojskowe w Polsce

Opuszczone, niszczejące budynki dawnych koszar wojskowych w Polsce dzięki rewitalizacji zyskują nowe oblicze. Adaptowanie dawnych budynków wojskowych na mieszkania, lokale usługowe czy siedziby instytucji to sposób na to, żeby dać koszarom drugie życie.

Jednym z miast, które z powodzeniem stosują tę praktykę jest Olsztyn, który już w XIX w. zyskał przydomek „Kasernepolis”, czyli „miasta koszar”. Warto tu zwrócić uwagę między innymi na dawne Koszary Artylerii, a obecnie Koszary Park. Budowa koszar rozpoczęła się w 1887 r. przy ulicy Artyleryjskiej, a zakończyła dwa lata później. Powstały tu wówczas dwie stajnie dla koni, plac ćwiczeniowy oraz ujeżdżalnia w budynku z wieżyczką. Jako koszary pruskie Artylerii funkcjonowały do 1945 roku. Po II wojnie światowej kompleks wykorzystywany był przez Wojsko Polskie. W 2014 roku koszary zostały zrewitalizowane i przebudowane. Obecnie znajdują się tu LOFTY – apartamenty dwupoziomowe, w których zachowano ceglane ściany. Budynki przystosowane są do prowadzenia działalności gospodarczej, np. pracowni architektonicznej, geodezyjnej czy doradczej. Po rewitalizacji dawna ujeżdżalnia została podzielona poziomo na dwie kondygnacje. Na parterze znajduje się siłownia oraz Olsztyński Inkubator Przedsiębiorczości „MEDICAL” udostępniający stanowiska pracy dla osób i firm rozpoczynających działalność gospodarczą. Na piętrze z kolei znajduje się antresola z urokliwymi metalowymi przęsłami dachowymi, a jej powierzchnia wynosi 500 m kw.

Do jednych z najpiękniejszych obiektów koszarowych w dawnych Niemczech należały Białe Koszary znajdujące się przy ul. Czarnieckiego w Ostródzie. Zaczęto je użytkować w 1913 r. Po wojnie, aż do 2001 r., stacjonowało w nich Wojsko Polskie. Obecnie właścicielem jest gmina miejska Ostróda. Przyległy do nich dawny plac defiladowy, stał się miejscem wielu imprez, np. Ostróda Reggae Festival czy Festiwalu Muzyki Tanecznej. Rewitalizacja dawnych koszar odbywała się w dwóch etapach. Pierwszy odbył się w 2009 r. Powstała wówczas obecna siedziba Sądu Rejonowego i Prokuratury. W 2010 r. obiekt ten zdobył pierwsze miejsce w organizowanym cyklicznie przez firmę Baumit Konkursie Fasada Roku, w kategorii Budynek po Renowacji. W drugim etapie w dawnych koszarach znalazła się siedziba Starostwa Powiatowego oraz wielu innych instytucji funkcjonujących w Ostródzie. Zaprojektowane i estetycznie wykonane otoczenie budynków podkreśla ich historyczny charakter oraz ekspozycję w przestrzeni urbanistycznej.

Innym przykładem wykorzystania budynku wojskowego jest adaptacja zabytkowej Działowni, wchodzącej w skład byłych koszar wojskowych w centrum Krakowa, na międzywydziałowy kompleks dydaktyczno-badawczy służący studentom Politechniki Krakowskiej. Budynek ten powstał w 1918 r. i był wykorzystywany m.in. jako działownia, pralnia i łaźnia garnizonowa. Odbudowa gmachu była prowadzona w tzw. systemie warszawskim, czyli wyburzono większość murów, a następnie obiekt odtworzono w jego historycznym kształcie. Pozostawiono jednak oryginalną ścianę od strony południowej oraz część ścian przyległych, które pełnią rolę tzw. świadka historii. Prace remontowe i adaptacyjne kosztowały ponad 14 mln zł. W budynku obecnie mieszczą się cztery nowocześnie wyposażone sale audytoryjne, każda na ponad 100 osób, dwie sale ćwiczeń, a także aula na ok. 320 osób. “Działownia” była ostatnim budynkiem dawnych koszar wojskowych przy ul. Warszawskiej, który uczelnia zaadaptowała na potrzeby nauki i dydaktyki.

Przykładem udanej rewitalizacji dawnych terenów wojskowych i przywróceniu ich miastu jest Garnizon. Garnizon to nazwa wielofunkcyjnego kompleksu realizowanego na obszarze dawnych koszarów wojskowych we Wrzeszczu. Obszar ten zajmuje blisko 30 hektarów i przez ponad wiek okalał go mur skrywający obiekty i tajemnice wojskowe. Pod koniec XIX wieku powstały tu pierwsze zabudowania koszarowe dla formacji 1 i 2 Pułku Huzarów Straży Przybocznej Cesarza Wilhelma II, zwanych też Czarnymi Huzarami. Po II wojnie światowej teren został przejęty przez Ludowe Wojsko Polskie stacjonujące w różnych formacjach przez ponad 50 lat. Pod koniec XX wieku podjęto decyzję o likwidacji jednostek wojskowych i garnizonu w Gdańsku Wrzeszczu oraz sprzedaży terenu. Nowy właściciel, Grupa Inwestycyjna Hossa SA, uznała historyczne i tradycyjne znaczenie przejętego obszaru i przygotowała koncepcję zagospodarowania terenu dla nowej wielofunkcyjnej dzielnicy pod nazwą Garnizon.Powstają tu apartamentowce, budynki biurowe i usługowo-handlowe. Jest tu też dogodne miejsce na rozwijanie infrastruktury oświatowej, kulturalnej czy sportowej.